Χωρος

Τα Νταμάρια, τα σχιστήρια, το Καρνάγιο, τα μεταλλεία καθώς και το κάθε μνημείο, αποτελούν μια ορατή, υλική βάση σχηματοποίησης και συντήρησης της μνήμης. Το μνημείο, ως υλικό απτό αντικείμενο, λειτουργεί ως οπτικό ερέθισμα για τη διέγερση της μνήμης, εφόσον οι άνθρωποι αναγνωρίζουν σ’ αυτό όψεις του παρελθόντος που μπορεί να αναφέρονται ή όχι στη βιωμένη τους εμπειρία, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στην επανένταξη της ατομικής μνήμης στη συλλογική. Οι παραδοσιακές τέχνες λειτουργούν ως στοιχείο συλλογικής ταυτότητας και μνήμης κάθε λαού και τονίζουν την αξία διαφύλαξης και ανάδειξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς του.

ΛΑΤΟΜΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ

Τοποθεσία

Google Maps-> Από την Χώρα της Τήνου στο λατομείο του Αγ. Ελευθερίου

Πρόκειται για ένα από τα πρώιμα λατομεία του χωριού Πύργος στην Έξω Μεριά της Τήνου και βρίσκεται ακριβώς πάνω από το χωριό. Αν και η θέση ονομάζεται Μάρμαρα, το νταμάρι είναι γνωστό ως «Νταμάρι του Αϊ-Λευτεριού» από το ξωκλήσι του Αγίου Ελευθερίου, που είναι χτισμένο στα κράσπεδά του. Σύμφωνα με την παράδοση, «στην τοποθεσία αυτή, όπου έχουν εξαχθεί χιλιάδες κυβικά λευκού μαρμάρου σε πολύ παλιές εποχές, το έχτισαν οι μαρμαράδες της εποχής εκείνης για να έχουν ένα προστάτη άγιο».

Περιλαμβάνει τρεις επιμέρους πελεκανιές (παλαιότερα περισσότερες), δηλαδή τρεις ανεξάρτητες ιδιοκτησίες οι οποίες στο πέρασμα του χρόνου άλλαζαν ιδιοκτήτες. Το μαρμαροφόρο στρώμα αποτελεί την αφετηρία μιας πτύχωσης (στεφάνι) που χάνεται κάτω από το έδαφος και επανεμφανίζεται. Κατά τη διαδρομή της, αξιοποιήθηκε και σε άλλα σημεία.

Google Maps -> Fe26 the inherited earth λατομείο Αγίου Ελευθερίου

Tο μάρμαρο που περιλαμβάνει είναι συμπαγές, λευκό με κοκκινωπές φλέβες. Η καλή ποιότητά του, η ευκολία εξόρυξης που εξασφάλιζαν οι κομμοί και η ευκολία μεταφοράς (λόγω της άμεσης γειτνίασης με το χωριό) συνετέλεσαν στην αξιοποίησή του, τουλάχιστον από τον 17ο αιώνα, όπως πιστοποιούν χρονολογημένες κατασκευές από αυτό το μάρμαρο. Φαίνεται πιθανό μάρμαρα ορισμένων πρώιμων έργων, να προέρχονται από αυτό το λατομείο, όπως εκείνα που συναντούμε στο τέμπλο του Αγίου Νικολάου της Βάνης, το 1662-64).